Contoh Teks Sisombou 'Ulu Tepak'
(BERIKUT ini saya akan menunjukkan salah satu contoh teks sisombou yang selalu dibawakan oleh masyarakat dalam berbagai acara, khususnya acara pernikahan. Teks sisombou ini ditulis berdasarkan tuturan secara lisan oleh pembawa sisombou. Penulisan teks sisombou dalam Bahasa Ocu (Kampar) ini mungkin belum memenuhi syarat penulisan gramtikal yang benar. Silakan menyimaknya.)
Mm D : Pandang jauoh ’lah ambo layangkan; nan bak layang olang manari. Pandang
dokek ’lah ambo tukiokkan; nan bak tukiok si limang batang. Sampai ditengok du kini,
Uwang Limbago condo nan tacoliok tampak jauoh; nan dokek jolong tasongo; nan
togak di simpang jalan; nan duduok di sompan penambangan. Sampai ditengok pihak
di kami, bosuo bonou bak nyie uwang
Kacimpuong panenan mandi
Kecek-mengecek pakaian duduok.
Condo ikolah nan dituntuik
nyato dipinto abi bokek Uwang Limbago. Yo ... kok dapek izin jo bonow dari Uwang
Limbago, makosuik ati, nak kecek-mengecek sapatah duo jo niniok-mamak nan
mananti. Makosuik sampai baito abi. Sadetulah kato disampaikan kek Uwang Limbago.
(Pandang jauh telah saya layangkan; ibarat melayang elang menari. Pandang
dekat telah saya tukikkan, ibarat menukiknya si limang batang.
Sampai dilihat tuh kini, Uwang Limbago/ Orang Lembaga tampaknya yang
terlihat tampak jauh; yang dekat awal bertemu; yang berdiri di simpang jalan;
yang duduk di sampan penambangan. Sampai dilihat di pihak kami, memang benar
apa yang dikatakan orang :
Kecimpung permainan mandi
Bincang-berbincang pakaian duduk
Tampaknya inilah yang dituntut nyata, dipinta habis kepada Orang Limbago.
Ya... jika dapat izin dan benar (dibolehkan) dari Orang Limbago, maksud ingin
berbincang-bincang sepatah dua dengan nenek mamak yang menanti.
Maksud sampai, berita habis. SebegItulah kata disampaikan kepada Orang Limbago.)
UL : Sampai,
Tuok?
Pulang bokek ambo indak
le kan bajowab panjang. Cuma dek gayuong biaso jo basambuik; kato biaso pulo
bajawek. Kan
ambo jawek juo sapatah duo patah.
(Sampai, Tuk?
Kembali ke saya, rasanya tidaklah akan berjawab panjang. Hanya, karena gayung biasa juga
bersambut; kata biasa pula berjawab. Kan saya jawab juga sepatah dua patah.)
Mm D : Silakan, Uwang Limbago !
(Silakan,
Orang Limbago!)
UL : Sabagai maulang kilin, manikam jojak; condo
ambo pulo nyie Datuok nan tacoliok tampak jauoh; nan dokek jolong tasongo; nan
togak di simpang jalan; nan duduok di sompan penambangan.
(Sebagai
mengulang kilin, menikam jejak; tampaknya saya pula kata Datuk yang terlihat
tampak jauh; yang dekat awal bertemu; yang berdiri di simpang jalan; yang duduk
di sampan penambangan)
Mm D : Bonou, Uwang Limbago!
(Benar, Orang
Limbago!)
UL : Sampai
ditengok pihak di Datuok, kacimpuong nyie
Datuok panenan mandi; kecek-mengecek
pakaian duduok. Condo ikolah nan Datuok tuntuik nyato, pinto abi bokek ambo.
Makosuik Datuok, nak kecek-mengecek jo niniok mamak nan mananti, iyo baitu,
Tuok?
(Sampai ditengok pada
pihak Datuk, kecimpung kata Datuk permainan mandi; bincang-berbincang pakaian
duduk. Tampaknya inilah yang Datuk tuntut nyata, pinta habis kepada saya.
Maksud Datuk ingin berbincang-bincang dengan nenek - mamak yang menanti, kan
begitu, Tuk?)
Mm D : Bonou, Uwang Limbago !
(Benar, Orang
Limbago ! )
UL : Pulang
bokek ambo dilopeh, Tuok, jo hati nan suci; muko nan jonioh. Sadetulah kato
disampaikan kek Datuok.
(Kembali
kepada saya, dilepas, Tuk, dengan hati yang suci; muka yang jernih. Sebegitulah
kata disampaikan kepada Datuk)
Mm D : Sampai didongou sapanjang
pambilangan Uwang Limbago, oso lah sonang dalam hati; lah sunyi pulo di
kiro-kiro. Dek apo tu nyie Uwang Limbago?
Yo, dek pintak olah balaku; izin jo bonou olah dapek. Sabagai maulang kato
tadi,
kacimpuong
panenan mandi
kecek-mengecek
pakaian duduok
adek
duduok sio-menyio
adek
togak tanyo-batanyo
Kini togak batanyo ambo
bokek Uwang Limbago. Dek cupak biaso
baampasan; gantang biaso batumbukan. Kini dituntuik nyato, dipintak abi
bokek Uwang Limbago: nan mano ampasan cupak, nan mano pulo tumbukan gantang?
Kok jauoh mintak ditunjuokkan; kok dokek minta dikokokkan Uwang Limbago. Sadetulah
kato disampaikan bokek Uwang Limbago.
(Sampai
didengar sepanjang pembicaraan Orang Limbago, rasanya telah senang dalam hati;
telah sunyi pada pikiran. Kenapa begitu kata Orang Limbago? Ya karena
permintaan telah berlaku. Izin dan benar telah didapat.
Sebagai
mengulang kata tadi:
kecimpung permainan mandi;
bincang-berbincang
pakaian duduk;
adat duduk
sirih-menyirih;
adat tegak
tanya-bertanya.
Kini tegak {berdiri} bertanya
saya kepada Uwang Limbago: sebab cupak
{sukatan beras dari tempurung} biasa
berhempasan (kayu lurus untuk meratakan padi); gantang biasa bertumbukan. Kini dituntut nyata, dipinta habis
kepada Uwang Limbago, yang mana hempasan cupak, yang mana pula tumbukan gantang
itu? Jika jauh mohon ditunjukkan; jika dekat mohon dipegangkan, Uwang Limbago.
Begitulah kata disampaikan kepada Uwang Limbago)
UL : Abi, Tuok?
Sampai didongou sapanjang
pambilangan Datuok; condo Datuok...malompek
nak basitumpu; manconcang nak basingkalan. Itu condo nan Datuok tuntuik
nyato, pinto abi bokek ambo, nan gunuong
tompatan hujan; nan lurah kumpulan sarok.
Jauoh minta ditunjuokkan, dokek
minta dikokokkan. Kan baitu, Tuok?
(Habis,
Tuk?
Sampai
didengar sepanjang pembicaraan Datuk, tampaknya Datuk...melompat ingin tanjakan; mencincang ingin alasnya. Itu tampaknya
yang Datuk tuntut nyata, pinta habis kepada saya, yang gunung tempatan hujan; lurah
tempatan {berkumpulnya} sampah. Jauh
minta ditunjukkan; dekat minta dipegangkan. Kan begitu, Tuk?)
Mm D : Yo bonou, Uwang Limbago!
(Ya benar, Orang
Limbago!)
UL : Pulang
bokek ambo, Tuok, kok jauoh oso lai kan
tatunjuokkan; kok dokek oso lai pulo kan
takokokkan. Lobio-lobio dek mamak kami si
............ lai tasodio. Di situlah Datuok salangkah sampai, saulu bajawek. Sadetulah
kato disampaikan bokek Datuok.
(Kembali
kepada saya, Tuk, jika jauh rasa kan bisa menunjukkannya; jika dekat rasa bisa
memegangkannya. Lebih-lebih karena mamak kami si ............. {sebutkan nama
yang bersangkutan} ada tersedia. Di situlah Datuk selangkah sampai, seulur
berjawat. Sebegitulah kata disampaikan kepada Datuk).
Mm D : Lah
siang torang bak ari; lah nyato bonou torang bak bulan. Kini kayu Uwang Limbago
tobang le kan ambo titi; jalan nan Uwang Limbago amba le kan ambo tuik.
(Telah
siang terang bak hari. Lah nyata benar terang bak bulan. Kini kayu yang Orang Limbago
tebang lagi yang akan saya titi; jalan yang Orang Limbago ramba lagi yang akan
saya turut).
UL : Silakan, Tuok!
(Silakan,
Tuk!)
(DIALOG SELANJUTNYA
BERPINDAH ANTARA MAMAK YANG DATANG KEPADA MAMAK YANG MENANTI)
Mm D : Assalamualaikum bokek Datuok!
(Assalamualaikum
kepada Datuk!)
Mm M : Waalaikumsalam, Tuok!
(Waalaikumsalam,
Tuk!)
Mm D : Uwang
daolu kato nan panjang. Kini diambiok kato nan pendek. Pendek sakodar kan
paguno. Kato siapo? Iolah kato kito nan mampagunokan. Kan baetu, Tuok?
(Orang
dahulu kata yang panjang. Kini diambil kata yang pendek. Pendek sekedar ’kan
berguna. Kata siapa? Ialah kata kita semua yang mempergunakannya. Kan begitu, Tuk?)
Mm M : Bonou, Tuok!
(Benar,
Tuk!)
Mm D : Sampai
ditengok ujuong jo pangkal; dipandang pulo kiri jo kanan; ola pulo togak nan sapumatang; duduok ola pulo saamparan.
Antaro mano tu nyie Datuok? Iolah antaro kami nan datang jo niniok mamak nan
mananti. Sampai ditengok pihak kami nan datang, lai pulo baupo dogak kan
disobuik; barang taraso kan dibinjiek.
Minken jadi pulolah nyie Datuok,
soto tadogak nak disobuik ajo; soto taraso nak dibinjiek ajo sekali; di siko
pulo oso bari tagamang.
Dek apo tu nyie Datuok? Lah
banyak bonou tompek manakuik, Tuok. Bak kato uwang :
Salah lompek kok patah kaki
Salah tobang kok patah sayok
Kini dituntuik juo tio
nyato-nyato, dipinto juo tio abi-abi bokek Datuok. Kok dapek izin jo bonou dari
Datuok, mungkin nan dogak tu kan disobuik; barang taraso tu kan dibinjiek.
Makosuik sampai, barito abi. Sadetulah kato disampaikan bokek Datuok.
(Sampai
ditengok ujung dan pangkal; dipandang pula kiri dan kanan; telah pula berdiri yang sepematang; duduk telah
sehamparan. Antara manalah, Tuk? Ialah antara kami yang datang dengan nenek
mamak yang menanti. Sampai ditengok pihak kami yang datang, ada pula berupa
ingat yang ingin disebut; barang terasa yang mau dipungut. Namun begitu, sekali
teringat mau disebut saja; sekali terasa mau dipungut sekali; di sinilah rasa baris
tergamang. Kenapa begitu kata Datuk? Sebab telah banyak sekali tempat
menakutkan, Tuk. Bak kata orang:
Salah lompat entah patah kaki
Salah terbang entah patah sayap
Kini
dituntut juga dahulu nyata-nyata; dipinta juga dahulu habis-habis kepada Datuk.
Jika dapat izin dan benar dari Datuk, mungkin yang teringat itu akan disebut;
barang terasa itu akan dipungut lagi. Maksud sampai, berita habis. Sebegitulah
kata disampaikan kepada Datuk)......(akan bersambung)
Komentar
Posting Komentar